Bilirubin được hình thành trong quá trình phá hủy hồng cầu (thoái giáng hemoglobin). Để xác định nồng độ Bilirubin trong máu người ta dùng các chỉ số Bilirubin TP, Bilirubin GT, Bilirubin TT. Bài viết hôm nay sẽ làm rõ Bilirubin TP là gì và có ý nghĩa gì trong chẩn đoán các bệnh liên quan đến máu, gan mật, nhiễm trùng,…
1. Bilirubin TP là gì?
Bilirubin là một dạng sắc tố mật có màu vàng cam, xuất hiện khi hồng cầu bị phá vỡ, đi qua gan và được gan tiết ra qua mật, cuối cùng được thải ra ngoài qua đường bài tiết. Đây là một sản phẩm của thoái giáng Heme – một thành phần có trong Hemoglobin của hồng cầu.
Trước khi vận chuyển đến gan, bilirubin tồn tại trong máu và ở dạng không tan, được gọi là bilirubin gián tiếp. Ở gan, bilirubin sẽ kết hợp với một số chất (các loại đường hữu cơ) để tạo thành bilirubin liên hợp (bilirubin trực tiếp) có thể hòa tan trong nước.
Tiếp theo, tại ruột già, toàn bộ lượng bilirubin trực tiếp tiết ra ở gan sẽ được chuyển hóa ngược thành bilirubin gián tiếp – dạng không tan trong nước và thải trực tiếp ra ngoài qua phân. Vậy bilirubin TP là gì?
Bilirubin TP hay Bilirubin toàn phần là tổng của 2 chỉ số bilirubin GT (gián tiếp) và Bilirubin (TT) với tỷ lệ 70:30.
Bilirubin TP = Bilirubin GT (70%) + Bilirubin TT(30%)
2. Xét nghiệm bilirubin TP là gì?
Xét nghiệm bilirubin TP là xác định nồng độ bilirubin toàn phần có ở trong máu theo phương pháp đo màu dựa trên phản ứng:
Acid
Bilirubin + Diazonium ion =========> Azobilirubin
Thông thường, các phòng xét nghiệm hiện nay đều thực hiện kiểm tra nồng độ bilirubin GT thông qua việc xác định hiệu số nồng độ bilirubin toàn phần và bilirubin gián tiếp.
Chỉ số bilirubin gián tiếp hoặc trực tiếp bất thường có thể liên quan đến các bệnh lý về gan mật,cơ quan tạo máu, nhiễm trùng, vi sinh,….
3. Ý nghĩa của xét nghiệm Bilirubin
Để giúp bạn đọc xác định được chỉ số bilirubin ở mức nào là ổn định và khi nào sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, bài viết sẽ phân tích chi tiết theo 2 trường hợp dưới đây:
3.1 Chỉ số bilirubin ở người bình thường
- Bilirubin toàn phần
- Trẻ sơ sinh: < 10 mg/dl hoặc <171 μmol/L.
- Trẻ trên 1 tháng tuổi: 0.3 -1.2 mg/dl hoặc 5.1 – 20.5 μmol/L
- Người trưởng thành: 0.2 – 1.0 mg/dl hoặc 3.4 – 17.1 μmol/L
- Bilirubin trực tiếp: 0 – 0.4 mg/dl hoặc 0 -7 μmol/L
- Bilirubin gián tiếp: 0.1 – 1 mg/dl hoặc 1- 17 μmol/L
- Bilirubin trực tiếp/ Bilirubin gián tiếp: < 20%
3.2 Bilirubin cao có ảnh hưởng gì?
Xác định chỉ số bilirubin máu là một xét nghiệm quan trọng dùng để chẩn đoán các bệnh về gan – mật. Nếu các chỉ số này tăng cao có khả năng người bệnh những bệnh lý như: sỏi mật, viêm gan, viêm túi mật, ung thư gan,…
Bilirubin ở mức cao chứng tỏ tỷ lệ phá hủy hồng cầu đang tăng lên, dẫn đến việc thiếu máu và giảm sự cung cấp oxy cho tế bào.
Đặc biệt, ở trẻ sơ sinh nếu nồng độ bilirubin gián tiếp quá cao sẽ làm ảnh hưởng đến các tế bào não, tình trạng này kéo dài có thể khiến trẻ chậm phát triển về mặt trí tuệ, khó tiếp thu hoặc nguy hiểm hơn là rối loạn thính lực, thị lực thậm chí tử vong.
4. Khi nào nên xét nghiệm Bilirubin TP ?
Xét nghiệm 3 chỉ số bilirubin toàn phần, bilirubin trực tiếp và gián tiếp được chỉ định thực hiện trong những biểu hiện như sau:
- Vàng da, vàng mắt
- Thường xuyên sử dụng đồ uống có cồn
- Đau bụng, nôn mửa, khó chịu
- Nước tiểu có màu vàng đậm hổ phách
- Người mắc bệnh mãn tính về gan
- Trường hợp trẻ sơ sinh bị vàng da nặng
- Người bệnh bị nghi ngờ thiếu máu do tan huyết,….
5. Những lưu ý giúp xét nghiệm Bilirubin TP chính xác
Xét nghiệm bilirubin thực hiện qua phân tích huyết thanh máu. Để hạn chế những sai sót khi thực hiện bạn nên lưu ý những điểm đặc biệt như:
- Vận động mạnh liên tục trước khi xét nghiệm có thể gây tăng nồng độ bilirubin trong máu
- Trước khi xét nghiệm không nên sử dụng các loại thuốc barbiturat, penicillin,salicylate, thuốc kháng virus HIV Atazanavir,… sẽ làm thay đổi nồng độ bilirubin khi xét nghiệm
- Trước 4 tiếng không được ăn uống
- Xét nghiệm bilirubin thai nhi được thực hiện thông qua nước ối nếu bác sĩ nghi ngờ em bé bị phá hủy hồng cầu.
Tại Happiny, xét nghiệm Bilirubin TP máu được trung tâm hỗ trợ lấy mẫu tại nhà và trả kết quả nhanh chóng chỉ sau 2 giờ, phục vụ chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời.
Hy vọng những thông tin hữu ích trong bài viết giúp các bạn giải đáp thắc mắc về xét nghiệm bilirubin TP là gì và những bệnh lý liên quan đến chỉ số xét nghiệm này. Vui lòng liên hệ hotline 024 9999 2020 để được tư vấn và đặt lịch xét nghiệm nếu có nhu cầu.
